Stablecoiny jak bomby z opóźnionym zapłonem? Co się stanie, gdy USDC straci peg

W świecie kryptowalut stabilność to rzadki towar. Gwałtowne skoki cen, spekulacja i cykliczne bańki to chleb powszedni rynku. Jednak na tle tej zmienności funkcjonuje kategoria aktywów, które mają być jak kotwica na wzburzonym morzu - stablecoiny. Teoretycznie odporne na wahania, w praktyce coraz częściej są postrzegane jako konstrukcje z pozoru solidne, ale wrażliwe na kryzysy systemowe. Co się stanie, jeśli jeden z największych graczy - USDC - straci swój "peg", czyli powiązanie z dolarem? Czy naprawdę mamy do czynienia z bombą z opóźnionym zapłonem?

Czym jest „peg” i dlaczego jego utrzymanie jest kluczowe?

Zacznijmy od podstaw. Większość stablecoinów funkcjonuje w oparciu o mechanizm „pegu” - ścisłego powiązania wartości cyfrowego tokena z ceną waluty fiducjarnej, najczęściej dolara amerykańskiego. Dla użytkownika oznacza to, że 1 USDC powinien zawsze być wymienialny na 1 USD. To właśnie ta zasada uczyniła stablecoiny fundamentem całego ekosystemu DeFi. Są używane do handlu, przechowywania wartości, zarządzania płynnością i zabezpieczania pożyczek. Bez nich większość obecnej infrastruktury krypto po prostu by się rozpadła.

W praktyce jednak peg nie jest gwarantowany technicznie, tylko zależy od zaufania, mechanizmów rynkowych oraz rezerw, które emitenci stablecoinów przechowują. Strata pegu, zwana „depegiem”, oznacza sytuację, w której wartość stablecoina zaczyna odbiegać od 1:1 względem dolara. I choć depeg może być krótkotrwały, nawet chwilowa utrata zaufania może wywołać efekt domina.

USDC - filar, który się chwieje?

USDC, emitowany przez firmę Circle, jest drugim co do wielkości stablecoinem na rynku. Jego kapitalizacja rynkowa sięgała nawet ponad 50 miliardów dolarów, choć w ostatnich miesiącach wyraźnie spada. Powód? Rosnąca konkurencja, rozwój stablecoinów emitowanych przez giełdy, oraz... narastające wątpliwości co do stabilności samych rezerw.

Największy kryzys zaufania wobec USDC wydarzył się w marcu 2023 roku, gdy ujawniono, że Circle miało część swoich rezerw ulokowaną w upadającym Silicon Valley Bank. W efekcie USDC na moment stracił peg i spadł do poziomu ok. 0.88 USD na rynku wtórnym. Choć sytuację szybko opanowano, był to sygnał ostrzegawczy: nawet najlepsze intencje nie uchronią przed realiami rynku finansowego.

Co się dzieje, gdy stablecoin traci peg?

Utrata pegu to nie tylko problem „techniczny”. To lawina, która może uruchomić szereg negatywnych zjawisk:

1. Panika użytkowników - Inwestorzy zaczynają masowo wyprzedawać stablecoina lub próbują go natychmiast wymienić na inne aktywa. To prowadzi do dalszego spadku ceny, co jeszcze bardziej pogłębia problem.
   
   
2. Efekt domina w DeFi - Większość protokołów DeFi (np. Aave, Compound, MakerDAO) opiera swoje zabezpieczenia i kalkulacje na stabilnej wartości stablecoinów. Depeg prowadzi do nieprawidłowych wycen zabezpieczeń, wymusza likwidacje pozycji i generuje straty.
   
   
3. Arbitraż i nadużycia - Traderzy mogą próbować wykorzystać różnice cenowe między giełdami i rynkami, co często prowadzi do ekstremalnych ruchów cenowych. W skrajnych przypadkach pojawiają się też ataki manipulacyjne na pulach płynności.
   
   
4. Spadek zaufania do całej kategorii aktywów - Jeśli raz dojdzie do dużego depegu, inwestorzy mogą zacząć unikać wszystkich stablecoinów. To może wywołać kryzys zaufania do całego segmentu.
   
   

USDC kontra inne stablecoiny - kto ma więcej do stracenia?

Wbrew pozorom to USDC - mimo lepszej przejrzystości finansowej - może być bardziej wrażliwy na depeg niż jego starsi konkurenci. Dlaczego? Circle działa w sposób bardziej „regulacyjny”, co oznacza, że ich rezerwy są przechowywane głównie w amerykańskich bankach i obligacjach skarbowych. To czyni je zależnymi od polityki monetarnej USA oraz stabilności sektora bankowego. Inny, również dominujący stablecoin, mimo licznych kontrowersji, ma bardziej rozproszony portfel rezerw, a jego użytkownicy już przyzwyczaili się do pewnego poziomu nieprzejrzystości.

To właśnie większe zaufanie do Circle sprawia, że jakikolwiek problem z USDC może wywołać silniejszy szok rynkowy niż podobne problemy z innym stablecoinem. Rynek po prostu nie oczekuje, że „ten lepszy” może zawieść.

Czy da się zabezpieczyć przed depegiem?

Branża próbuje znaleźć sposoby na zwiększenie odporności stablecoinów. Jednym z kierunków są algorytmiczne stablecoiny, które nie są w pełni zabezpieczone rezerwami, ale używają mechanizmów rynkowych do utrzymania pegu. Niestety, spektakularna porażka TerraUSD w 2022 roku pokazała, jak niebezpieczne może być poleganie na modelach matematycznych w świecie realnych emocji i paniki.

Innym rozwiązaniem jest dywersyfikacja - użytkownicy coraz częściej przechowują środki w kilku stablecoinach jednocześnie lub używają tokenów reprezentujących rzeczywiste aktywa, jak tokenizowane obligacje.

Co by się stało, gdyby USDC naprawdę upadł?

To scenariusz, który wciąż wydaje się mało prawdopodobny, ale nie jest niemożliwy. Prawdziwy upadek USDC - nie chwilowy depeg, ale długotrwała utrata zaufania i niezdolność do wykupu tokenów za dolary - byłby odpowiednikiem bankructwa banku centralnego w świecie DeFi.

Setki protokołów musiałyby zostać przebudowane. Wielu inwestorów straciłoby środki nie bezpośrednio przez posiadanie USDC, ale przez efekt domina w smart kontraktach, które go używały. Giełdy musiałyby zawiesić pary handlowe, a twórcy aplikacji migrować na inne stablecoiny. Taki kryzys miałby również polityczne skutki - mógłby zostać wykorzystany jako argument przeciwko całemu sektorowi krypto w dyskusjach regulacyjnych.

Stabilność jako iluzja

Stablecoiny miały być bezpieczną przystanią, a tymczasem okazują się być jednym z najbardziej wrażliwych elementów ekosystemu. Ich stabilność zależy nie tylko od matematyki czy rezerw, ale od zaufania - a ono potrafi zniknąć szybciej niż jakakolwiek płynność.

USDC może przetrwać jeszcze wiele lat jako dominujący stablecoin, ale nie zmienia to faktu, że sama koncepcja "stabilnej kryptowaluty" stoi na kruchych fundamentach. Użytkownicy muszą zrozumieć, że nawet to, co wygląda na „pewny dolar”, może w jednej chwili zamienić się w cyfrowy cień tego, czym miało być.

‍